Гэрч хохирхогчийг хамгаалах тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулахаар болсон билээ. Цагдаагийн ерөнхий газрын Гэрч, хохирогчийг хамгаалах  хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн, цагдаагийн ахмад Ш.Шинэбаяраас энэ талаар тодрууллаа

 Эх сурвалж: Өнөөдөр сонин 
-Гэмт хэргийг илрүүлж үнэн зөв шийдвэрлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг  субьект нь гэрч,  хохирогч. Гэрч, хохирогчийг хамгаалах эрх зүйн орчин өнөөдөр манайд ямар байна вэ?

-Гэрч хохирогчийг хамгаалах тухай хууль 2013 онд  батлагдаж 2014 оны нэгдүгээр сараас хэрэгжиж эхэлсэн. Хуулийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх журмууд  Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын тушаалаар  батлагдсан. Гэрч, хохирогчийг хамгаалах, туслалцаа үзүүлэх үндэсний хөтөлбөрийг Засгийн газрын 2015 оны 346 дугаар тогтоолоор баталсан зэргээр эрх зүйн орчны тухайд тодорхой хэмжээнд бүрдсэн үйл ажиллагаа хэрэгжүүлээд явж байна.

-Хэлтсийн үйл ажиллагааныхаа талаар танилцуулахгүй юу?

-Манай хэлтэс 2016 онд Цагдаагийн ерөнхий газрын харьяанд Гэрч хохирогчийг хамгаалах хэлтэс нэртэйгээр байгуулагдсан. Цагдаагийн  албаны тухай хуулийн 10.1.8-д зааснаар цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэгтэй тэмцэх үндсэн чиг үүрийн  хүрээнд гэрч хохирогчийг хамгаалах чиг үүргийг оруулж өгсөн байдаг. Энэ утгаараа цагдаагийн байгууллага нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүргийн хүрээнд гэрч, хохирогчийг хамгаалах үүргийг хэрэгжүүлдэг. Манай хэлтэс цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд гэрч хохирогчийг хамгаалах чиг үүргийг  бодлого арга зүйгээр хангаж, аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр хэрэгжүүлэх чиг үүрэгтэй ажилладаг.

-Гэрч, хохирогчийг та бүхэн хэрхэн хамгаалдаг вэ?

-Эрүүгийн хэрэгт гэрчээр тогтоогдсон, гэмт хэргийн улмаас хохирсон, хохирогчийн амь нас эрүүл мэнд, эсвэл хамаарал бүхий этгээдийн амь нас эрүүл мэндэд гэмт халдлага эрсдэл учрах бодитой нөхцөл байдал бий болсон үед бид эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр хамгаалалтад авдаг. Гэрч, хохирогч гэдэг нь аливаа гэмт хэргийг илрүүлэх, үнэн зөв шийдвэрлэхэд нотолгооны хувьд чухал ач холбогдолтой субъект.  Тэд нарт ямар нэгэн хөндлөнгийн нөлөөлөл бий болсон тохиолдолд мөн гэрч, хохирогчийн амь нас, эрүүл мэндийг гэмт халдлагаас хамгаалах, аюулгүй байдал болон сэтгэл зүйн талаас нь хамгаалах, туслалцаа   үзүүлэх цогц арга хэмжээ байдаг.  Хуульд зааснаар гэрч, хохирогчийг хамгаалах ажиллагаа нь сэтгэл зүйн хамгаалалтын арга хэмжээ, аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээ гэсэн хоёр төрөлтэй. Аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээ нь дотроо есөн хэлбэрийн хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэгжиж явдаг. Тухайн хэргийнхээ нөхцөл байдал, гэрч хохирогчид учирч болох аюулын түвшингээс хамаараад хамгаалалтын хэлбэрүүдээс сонгож хэрэгжүүлдэг.  

-Тулгамдсан асуудлууд юу байна? Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахаар яригдаж байгаа гэсэн тэр талаар мэдээлэл өгөөч ?

- Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төсөл Улсын Их хурлаар хэлэлцэгдээд одоогоор Хууль зүйн байнгын хорооноос ажлын хэсэг байгуулагдаад ажиллаж байгаа.

Хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах хэрэгцээ шаардлага бий болсон. Тухайлбал: Эрх зүйн шинэчлэлтийн ажлын хүрээнд Эрүүгийн хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Зөрчлийн хууль зэргээр олон хууль тогтоомжууд шинэчлэгдэж, шинээр батлагдсан. Тиймээс бусад хууль тогтоомжтой нийцүүлэх, мөн шинээр зохицуулах харилцааг хуульд нэмж тусгах, хамгаалалтад авч байгаа иргэдийн нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэхэд туслалцаа үзүүлэх, төсөв хөрөнгийг шийдвэрлэх асуудлыг хуульд тусгах, мөн сэтгэлзүйн хамгаалалтыг авч хэрэгжүүлэх, сэтгэлзүйн туслалцаа үзүүлэх хоёрыг хооронд нь ялгаж, салгах, насанд хүрээгүй гэрч, хохирогчийг хамгаалах стандарт бий болгох зэрэг шаардлагууд бий болсон.           

Иймд дээрх асуудлуудыг нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлд тусган хуулийг батлуулахаар ажиллаж байна.

-Танай хэлтсээс хамгаалалт авах хүсэлтэй гэрч, хохирогчийн тоо жилээс жилд нэмэгдэж байна гэсэн. Голдуу ямар төрлийн хэрэгт холбогдсон байдаг вэ?

Сүүлийн гурван жилийн тоон мэдээллээс харахад тогтмол өсөж байна. Тухайлбал 2017 онд 36 иргэн, 2018 онд 65 иргэн, 2019 онд 134 иргэнийг хамгаалалтад авч аюулгүй байдлыг нь хангаж ажилласан.

Гэмт хэргийн шинж байдал, эрүүгийн нөхцөл байдалтай холбогдуулаад хамгаалалтад орох гэрч хохирогчийн хэмжээ жилээс жилд өсч байгаа.  Нэн ялангуяа сүүлийн үед хүчирхийллийн гэмт хэрэг, зохион байгуулалттай гэмт хэргүүдэд хамаарах гэрч, хохирогдыг хамгаалалтад авах тохиолдол нилээд өсч байна. Хамгаалалтын арга хэмжээнүүдийн хувьд ч бас хүн хүч, цаг хугацаа, зардал мөнгө шаардсан хамгаалалтын арга хэмжээнүүд хэрэгжүүлэх байдал улам бүр нэмэгдсээр байгаа.

Тухайлбал, биечилсэн хамгаалалт, аюулгүй газарт түр байрлуулах гэх мэтийн хүн хүч, цаг хугацаа шаардсан хамгаалалтууд жил ирэх тусам өсч байна.