en

ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ДОКТОР Ж.БОЛДБААТАР: ХУУЛИЙН УЛАМЖЛАЛЫГ ХАДГАЛЖ, САЙН ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛЫГ ШИНЭЧЛЭН, ХУУЛЬД ТУСГАХ НЬ ЭРХ ЗҮЙН ХӨГЖЛИЙН ЗҮЙ ТОГТОЛ ЮМ

2021-10-26 19:47:00
1719

Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаа, цаг үеийн асуудлаар Шинжлэх ухааны доктор, профессор Ж.Болдбаатартай ярилцлаа.

Танд энэ өдрийн мэнд хүргэе. Энэ сарын 15-ны өдөр зохион байгуулагдсан “Шүүх эрх мэдэл, хууль сахиулах байгууллагын алба хаагчдын үндэсний зөвлөгөөн”-ий үеэр Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын тавьсан илтгэлтэй холбогдуулан цахим орчинд зарим улс төрч, иргэдийн хооронд зөрүүтэй асуудал үүсч байгаатай холбогдуулан дээрх нөхцөл байдлыг эрдэмтэн, судлаачийн тайлбар, мэдээлэл авах бидний хүсэлтийг хүлээн авч, ярилцаж байгаа танд баярлалаа.

Сүүлийн үед үүсээд буй дээрх асуудалтай холбогдуулан өөрийн үзэл бодлоо Та бидэнтэй хуваалцана уу?

“Цагдаагийн алба нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үндсэн чиг үүргийг хуульд заасан бүрэн эрхийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төрийн тусгай алба мөн” гэж Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасан байдаг. 2017 онд хэрэгжиж эхэлсэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зорилт нь гэмт хэргийг шуурхай, бүрэн илрүүлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийг олж тогтоон шударгаар ял оногдуулах, гэм буруугүй хэнийг ч гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцохгүй байх, хүний эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах, зөрчигдсөн эрхийг сэргээхэд оршино” гэж заасан байдаг. Үүнээс үзэхэд, цагдаагийн байгууллага гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүргийнхээ хүрээнд үйлдэгдсэн гэмт хэргийг цаг алдалгүй богино хугацаанд илрүүлэх, иргэний аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэргийн улмаас хөндөгдсөн хохирогчийн эрхийг сэргээн эдлүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор мөрдөн шалгах ажиллагааг шуурхай явуулах шаардлагыг тогтоосон. Гэтэл дээрх хуульд мөрдөн шалгах ажиллагааг хэрэгжүүлэх байгууллагын энэхүү шуурхай ажиллах нөхцөлийг хязгаарласан зохицуулалт нэлээд бий.

Судлаачийн хувьд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэрнээс нь эхлээд шүүмжлэлтэй ханддаг. Тухайлбал, Аливаа хуулийн амин сүнс нь нэрэндээ байдаг. Уг хуульд тухайн үйл ажиллагааг илэрхийлээгүй нэр өгсөн. Хуулийн нэрээс үзвэл, мөрдөн шалгах ажиллагааг орхигдуулж, хэрэг хянан шийдвэрлэх агуулгыг илэрхийлж байгаа нь прокурор, шүүхийн байгууллагын үйл ажиллагааг илүү тодотгосон. Нэр нь ийм болохоор доторх зохицуулалтад мөрдөн шалгах ажиллагааг хязгаарласан нь тодорхой харагдаж байна.

Одоогийн хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар мөрдөгч нь өөрөө хэрэг үүсгэх эрхгүй, прокурорын хяналт дор аливаа мөрдөн шалгах ажиллагааг явуулахдаа зөвшөөрөл хүсэх, хяналтын прокурор нь зөвшөөрөл олгох зэргээр техник ажиллагааг нэмэгдүүлсэн нь ажлын ачаалал ихсэх, нотлох баримт илрүүлэх, бэхжүүлэхэд хугацаа алдах, хэргийг шуурхай шалгаж шийдвэрлэх боломжоо алдах зэрэг сөрөг үр дагавар гарсаар байгаа нь олон тооны судалгааны дүнгээс харагддаг.

Харин 1963 оны Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулиар бол хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагчийг хараат бусаар бие даан мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах нөхцөлийг бүрдүүлж байсан бөгөөд энэ нь үйлдэгдсэн гэмт хэргийг шуурхай шалгаж шийдвэрлэх, хохирогчийн хөндөгдсөн эрхийг богино хугацаанд сэргээн эдлүүлэхэд ач холбогдолтой байсан.

Одоогийн хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг хэрэгжүүлэхэд мөрдөгчдийн ажлын ачаалал ихсэж байна гэж ойлгож болох уу?

Тийм гэж хэлж болно. Учир нь бидний судалгаагаар, Цагдаагийн ерөнхий газрын Мөрдөн байцаах албанд 2021 оны 05 сарын байдлаар 470 гаруй алба хаагч 19415 хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулсан байна. Дээрх үзүүлэлтийг газар нутгийн байдлаар авч үзвэл, нийслэлд нэг мөрдөгч 64 хэрэг, орон нутагт нэг мөрдөгч 31 хэрэгт  тус тус мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байгаа нь мөрдөгч нарын ажлын ачаалал хэт өндөр байгааг харуулж байна.

Улсын хэмжээнд эрүүгийн мөрдөгч (чиглэлийн ахлах, эрүүгийн ахлах мөрдөгчийн тоо ороогүй) 800 орчим алба хаагч ажиллаж байна. 2015 оны Эрүүгийн хууль хэрэгжиж эхлэхээс өмнө нийслэлд нэг эрүүгийн мөрдөгч сард дунджаар 5 хэрэг, орон нутгийн эрүүгийн мөрдөгч сард 2 хэрэг шийдвэрлэж гүйцэтгэх ажлын шугамаар мэдээ, мэдээлэл цуглуулах, бусад арга хэмжээг зохион байгуулж байсан бол 2017 оны 07 дугаар сарын 01-нээс хойш нийслэлд ажиллаж байгаа нэг эрүүгийн мөрдөгч сард дунджаар 7-8 хэрэг, орон нутагт ажиллаж байгаа эрүүгийн мөрдөгч сард 3 хэрэг шийдвэрлэж мөн давхар хэрэг бүртгэлтийн 60-180 хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байна.

Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга зөвлөгөөний үеэр тавьсан илтгэлдээ “1963 оны Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн үзэл баримтлал манай улсын хөрсөнд тохирсон гэдэгтэй санал нэгдэж байна” гэсэн шүү дээ. Та үүнтэй санал нийлж байна уу?

Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Дотоодын цэргийн командлагч, бригадын генерал Ж.Болдын “Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд тулгамдаж буй зарим асуудал, шийдвэрлэх арга зам” илтгэлийн агуулга, дүгнэлт, саналыг судлаач хүний хувьд холбогдох судалгаанд тулгуурлан үзэхэд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар мөрдөгчийн бие даасан, хараат бус байдлыг тогтоож өгөөгүйгээс шалтгаалж мөрдөгчийн мөрдөн шалгах ажиллагааг шуурхай явуулах боломжийг хязгаарлаж, ажлын ачааллыг механикаар ихэсгэсэн ба энэ нь мөрдөн шалгах ажиллагааны чанарт сөргөөр нөлөөлж байгаа тул энэхүү хүндрэл бэрхшээлийг арилгах, шийдвэрлэх талаарх дүгнэлт, саналаа илэрхийлсэн байна лээ, түүнээс биш 1963 оны хуулийн зохицуулалтыг тэр чигээр нь одоо хэрэгжүүлье гэсэн санааг илэрхийлээгүй нь ойлгомжтой. Иймд миний бие зарчмын хувьд дээрх илтгэлд дурдсан агуулга, дүгнэлт, саналыг эрдэмтэн, судлаачийн зүгээс дэмжиж байгаа.

Урьд хэрэглэж байсан хуулийн уламжлалыг хадгалж, ач холбогдолтой сайн үзэл баримтлалыг шинэчлэн, хуульд тусгаж байх нь эрх зүйн хөгжлийн зүй тогтол юм.

Ярилцсанд баярлалаа.

ШИНЭ МЭДЭЭ
Цагдаагийн ерөнхий газрын Дэд бөгөөд Стратеги, бодлого, инновац хөгжлийн албаны дарга, цагдаагийн хурандаа О.Ганбат “Бригадын генерал” цол хүртлээ
Цагдаагийн ерөнхий газрын Дэд бөгөөд Стратеги, бодлого, инновац хөгжлийн албаны дарга, цагдаагийн хурандаа О.Ганбат “Бригадын генерал” цол хүртлээ
0
93
2025/07/10
Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжин ажиллаж байна
Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжин ажиллаж байна
0
100
2025/07/10
ЦДЦБ-ын 2025-07 сарын шинэчлэгдсэн төсөв
253
253
2025/07/09
Цагдаагийн байгууллагаас өнгөрсөн 7 хоногт шалгаж шийдвэрлэсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн тоон мэдээлэл болон шийдвэрлэсэн онцлог хэргийн талаарх мэдээлэл
Цагдаагийн байгууллагаас өнгөрсөн 7 хоногт шалгаж шийдвэрлэсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн тоон мэдээлэл болон шийдвэрлэсэн онцлог хэргийн талаарх мэдээлэл
253
253
2025/07/08
ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНД 2025 ОНЫ ЭХНИЙ 06 САРД БҮРТГЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙН МЭДЭЭ
ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНД 2025 ОНЫ ЭХНИЙ 06 САРД БҮРТГЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙН МЭДЭЭ
253
253
2025/07/07
Элчин сайдын яам, дипломат төлөөлөгчийн газрын байр, түүний ойр орчимд дрон нисгэхийг хориглоно
Элчин сайдын яам, дипломат төлөөлөгчийн газрын байр, түүний ойр орчимд дрон нисгэхийг хориглоно
253
253
2025/07/03
Явган аялал зохион байгууллаа
Явган аялал зохион байгууллаа
253
253
2025/07/01
Хамгаалалт, зохицуулалт үргэлжилж байна
Хамгаалалт, зохицуулалт үргэлжилж байна
253
253
2025/06/29
Цагдаагийн байгууллагаас 600 алба хаагч хамгаалалт, зохицуулалтад ажиллаж байна
Цагдаагийн байгууллагаас 600 алба хаагч хамгаалалт, зохицуулалтад ажиллаж байна
253
253
2025/06/28
Миний мөр...
Миний мөр...
253
253
2025/06/28
“Хааны эрэлд-2025” олон улсын хамтарсан сургууль өндөрлөлөө
“Хааны эрэлд-2025” олон улсын хамтарсан сургууль өндөрлөлөө
253
253
2025/06/28
“Шийдвэрлэлт-1” нэгдсэн арга хэмжээний эхний үе шатыг дүгнэлээ
“Шийдвэрлэлт-1” нэгдсэн арга хэмжээний эхний үе шатыг дүгнэлээ
253
253
2025/06/28
Удирдах албан тушаалын сул орон тоог нөхөх 24 удаагийн тусгай шалгалт, сонгон шалгаруулалт зарлаж, алба хаагчдыг томилсон
Удирдах албан тушаалын сул орон тоог нөхөх 24 удаагийн тусгай шалгалт, сонгон шалгаруулалт зарлаж, алба хаагчдыг томилсон
253
253
2025/06/27
Цагдаа, дотоодын цэргийн анги, байгууллагын
Цагдаа, дотоодын цэргийн анги, байгууллагын "Ёс зүйн дэд хороо"
253
253
2025/06/27
Цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаадын их дээд сургуульд суралцаж байгаа алба хаагчдын мэдээлэл
253
253
2025/06/26
Газрын гэрчилгээ
253
253
2025/06/26
Цагдаагийн ерөнхий газрын Дотоод хяналт-Аюулгүй байдлын газраас 2025 оны эхний хагас жилийн байдлаар хийсэн хяналт шалгалтын товч мэдээлэл
Цагдаагийн ерөнхий газрын Дотоод хяналт-Аюулгүй байдлын газраас 2025 оны эхний хагас жилийн байдлаар хийсэн хяналт шалгалтын товч мэдээлэл
253
253
2025/06/25
“Эль” эмнэлгийн зочид төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа
“Эль” эмнэлгийн зочид төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа
253
253
2025/06/24
“Процессын дахин инженерчлэл”-ийн баг Өмнөговь аймагт ажиллаж байна
“Процессын дахин инженерчлэл”-ийн баг Өмнөговь аймагт ажиллаж байна
253
253
2025/06/24
Бүгд Найрамдах Солонгос Улсын Үндэсний цагдаагийн газрын Олон улсын хамтын ажиллагааны товчооны дарга, бригадын генерал Лий Жүн Хён тэргүүтэй зочид төлөөлөгчид албан айлчлал хийж байна
Бүгд Найрамдах Солонгос Улсын Үндэсний цагдаагийн газрын Олон улсын хамтын ажиллагааны товчооны дарга, бригадын генерал Лий Жүн Хён тэргүүтэй зочид төлөөлөгчид албан айлчлал хийж байна
253
253
2025/06/24
Залуу манлайлагч мөрдөгч, удирдах албан тушаалтан бэлтгэх төсөл үргэлжилж байна
Залуу манлайлагч мөрдөгч, удирдах албан тушаалтан бэлтгэх төсөл үргэлжилж байна
253
253
2025/06/23
Алба хаагчдад томилолтын хуудас гардуулан ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох сургалтад хамруулж байна
Алба хаагчдад томилолтын хуудас гардуулан ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох сургалтад хамруулж байна
253
253
2025/06/23
“Хууль бусаар ашигт малтмал хайх, ашиглах, олборлох” гэмт хэрэг үйлдсэн байж болзошгүй хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байна
“Хууль бусаар ашигт малтмал хайх, ашиглах, олборлох” гэмт хэрэг үйлдсэн байж болзошгүй хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байна
253
253
2025/06/27
Төгсөгчид цол, энгэрийн тэмдэг, дипломоо гардан авлаа
Төгсөгчид цол, энгэрийн тэмдэг, дипломоо гардан авлаа
253
253
2025/06/21
Цагдаа, дотоодын цэргийн анги, байгууллагаас зарлаж буй нээлттэй тендерийн ерөнхий болон тусгай шаардлагын талаар
253
253
2025/06/20
Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын хэмжээнд 2025 оны хагас жилд дотоод аудитын чиглэлээр хийж хэрэгжүүлсэн ажлын тайлан
Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын хэмжээнд 2025 оны хагас жилд дотоод аудитын чиглэлээр хийж хэрэгжүүлсэн ажлын тайлан
253
253
2025/06/20
Глен Краннэжийн айлчлал өндөрлөлөө
Глен Краннэжийн айлчлал өндөрлөлөө
253
253
2025/06/20
ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ХУДАЛДАН АВАХ АЖИЛЛАГААНЫ СУУРЬ МЭДЛЭГ ОЛГОХ СУРГАЛТАД АЛБА ХААГЧДЫГ ХАМРУУЛАВ
253
253
2025/06/20
Дундговь аймгийн цагдаагийн газрын бүтэц
Дундговь аймгийн цагдаагийн газрын бүтэц
253
253
2025/06/27
Барилга байгууламж ашиглалтад оруулах комиссын дүгнэлт
253
253
2025/06/19
Цагдаагийн ерөнхий газрын Дэд бөгөөд Стратеги, бодлого, инновац хөгжлийн албаны дарга, цагдаагийн хурандаа О.Ганбат “Бригадын генерал” цол хүртлээ
Цагдаагийн ерөнхий газрын Дэд бөгөөд Стратеги, бодлого, инновац хөгжлийн албаны дарга, цагдаагийн хурандаа О.Ганбат “Бригадын генерал” цол хүртлээ
0
93
2025/07/10
Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжин ажиллаж байна
Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжин ажиллаж байна
0
100
2025/07/10
ЦДЦБ-ын 2025-07 сарын шинэчлэгдсэн төсөв
0
75
2025/07/09
Цагдаагийн байгууллагаас өнгөрсөн 7 хоногт шалгаж шийдвэрлэсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн тоон мэдээлэл болон шийдвэрлэсэн онцлог хэргийн талаарх мэдээлэл
Цагдаагийн байгууллагаас өнгөрсөн 7 хоногт шалгаж шийдвэрлэсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн тоон мэдээлэл болон шийдвэрлэсэн онцлог хэргийн талаарх мэдээлэл
0
42
2025/07/08
ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНД 2025 ОНЫ ЭХНИЙ 06 САРД БҮРТГЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙН МЭДЭЭ
ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНД 2025 ОНЫ ЭХНИЙ 06 САРД БҮРТГЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙН МЭДЭЭ
0
83
2025/07/07
Элчин сайдын яам, дипломат төлөөлөгчийн газрын байр, түүний ойр орчимд дрон нисгэхийг хориглоно
Элчин сайдын яам, дипломат төлөөлөгчийн газрын байр, түүний ойр орчимд дрон нисгэхийг хориглоно
0
108
2025/07/03
Явган аялал зохион байгууллаа
Явган аялал зохион байгууллаа
0
80
2025/07/01
Хамгаалалт, зохицуулалт үргэлжилж байна
Хамгаалалт, зохицуулалт үргэлжилж байна
0
247
2025/06/29
Цагдаагийн байгууллагаас 600 алба хаагч хамгаалалт, зохицуулалтад ажиллаж байна
Цагдаагийн байгууллагаас 600 алба хаагч хамгаалалт, зохицуулалтад ажиллаж байна
0
277
2025/06/28
Миний мөр...
Миний мөр...
0
1015
2025/06/28
Түгээмэл асуулт хариулт
Холбоо барих
Чат бичих
Facebook холбоос